دیتالاگر (Data Logger) چیست؟

دیتالاگر ( ذخیره کننده سیگنال سنسور ) چیست؟
فروش دیتالاگر 16 ، 8 ،4 کانال متصل به کامپیوتر

ثبت‌کنندهٔ داده یا دیتالاگر یا داده بردار (به انگلیسی: Data Logger) وسیله‌ای الکترونیکی است که داده‌هایی را که بوسیله حسگرهای تعبیه شده در دستگاه یا ابزار و حسگر خارجی تأمین می‌شوند را در طول زمان یا در رابطه با مکان ذخیره می‌کند.. اکثر دیتالاگرها (اما نه همه آنها) بر پایه یک پردازنده رقمی (یا رایانه) طراحی و ساخته می‌شوند.
آنها عموماً کوچک و قابل حمل بوده و به وسیله باتری تغذیه می‌شوند به علاوه به یک ریزپردازنده مجهز بوده و دارای حافظه داخلی جهت ذخیره‌سازیی داده و تعدادی حسگر می‌باشند. برخی از دیتالاگرها به رایانه متصل می‌شوند و می‌توان با استفاده از نرم‌افزار آنها را فعال کرده و داده‌های کنترل شده را مشاهده و تجزیه و تحلیل کرد، در حالی که بقیه دارای رابط محلی (مانند صفحه کلید و صفحهه نمایش) بوده و می‌توانند از آنها به صورت وسیله‌ای مستفل استفاده کرد.

دیتالاگر 16 کاناله ۲۴ بیتی با سرعت 144kS/s بصورت همزمان

انواع ذخیره کننده سیگنال

دیتالاگرها انواع گوناگونی دارند، از انواع هرکاره که برای دامنه مصارف عادی استفاده می‌شود تا وسایل بسیار خاص برای اندازه‌گیری فقط در یک محیط یا کاربرد از پیش تعیینن شده. متداول است که انواع هرکاره قابل برنامه‌ریزی باشند با این حال بسیاری از آنها به صورت ماشین‌های ایستایی بدونن پارامتر یا تعداد محدودی پارامتر قابل تغییر باقی‌مانده‌اند.

دیتالاگرهای الکترونیکی در بسیاری از کابردها جایگزین ضبط کننده‌های نمودار(Chart Recorders) شده‌اند. یکی از اصلی‌ترین مزایای استفاده از دیتالاگرها قابلیت جمع‌آوری ۲۴ ساعته اطلاعات است. دیتالاگرها معمولاً به محض فعال سازی بدون مراقبت رها شده تا در طول دوره دیده بانی اندازه‌گیری نموده و اطلاعات را ذخیره کند. این قابلیت اجازه می‌دهد تا تصویری جامع و دقیق از شرایط محیط تحت نظر مانند دمای هوا یا رطوبت بدست آید. با توجه به تکنولوژی که در ساخت برخی دیتالاگرهای سطح بالا دخیل است و یا با توجه به شرایط محیطی مختلفی که یک دیتالاگر باید عملیات داده برداری را در آنجا انجام بدهد، آنها می‌توانند بسیار گران‌قیمت باشند. برای یک دیتالاگر قیمت‌های در محدوده ۴۰۰$-۱۲۰۰۰$ وجود دارد.

هرچند انواع با کیفیت بالا به طور کلی چندین سال عمر می‌کنند. شرکت توسعه فناوری واپایش هوشمند تولید کننده دیتالاگر هایی با کیفیت و قابل مقایسه با شرکت های پیشرفته از جمله National Instrument می باشد. این نمونه بردارها با ارتباط با پلت فورم هایی همانند کامپیوتر و مبایل قابل مانیتورینگ و کنترل می باشند. از جمله نرم افزار های کنترلی و مانیتورینگ موجود لبویو  Labview و متلب matlab است

دیتالاگر بلوتوث بیسیم 4 کانال 24 بیت مانیتور سنسور از مبایل کامپیوتر

کاربرد دیتالاگر شامل موارد زیر می‌شود:

ذخیره در ایستگاه هواشناسی بدون مراقبت (مانند سرعت باد/ و جهت باد، دما، رطوبت نسبی، تشعشعات خورشیدی).
ذخیره در ایستگاه‌های بدون مراقبت هیدروگرافی (مانند سطح آب، عمق آب، جریان آب، pH آب، رسانایی آب)
ذخیره خودکار رطوبت خاک
ذخیره خودگار فشار گاز
شمارش ترافیک جاده
اندازه‌گیری دما (رطوبت و…) مواد فاسد شدنی در حین انتقال محموله: Cold chain[۱]
مانیتورینگ فرایند برای نگهداری و عیب یابی کاربردها
تحقیقات حیات وحش
اندازه‌گیری لرزش و شرایط حمل (ارتفاع سقوط) در توزیع.[۲]
مانیتورینگ سطح مخزن
مانیتورینگ محیط زیست
آزمایش خودرو
مانیتورینگ وضعیت رله در سیگنال دهی راه آهن
ذخیره‌سازی ‘نمودار بارگذاری الکتریکی’ برای مدیریت مصرف انرژی.
داده برداری از متغیرهای دما و فشار در طول خط لوله
مانیتورینگ خطوط لوله نفت و گاز

استفاده دیتالاگر در حسگر چیست ؟

دیتالاگر ( Data Logger ) یا ثبت کننده داده یا داده نگار ، دستگاهی الکترونیکی است که به حسگر یا حسگرهایی مجهز است یا می تواند به حسگر ها متصل شود و داده هایی که از حسگر ها ( Sensor ) خوانده می شود را اغلب به صورت دیجیتال در می آورد. این داده ها می تواند در حافظه خود دستگاه ذخیره شود یا آنها را به صورت آنلاین به یک رایانه یا ایستگاه مانیتورینگ مخابره کند. نحوه ی خواندن اطلاعات ، تبادل اطلاعات و همگام سازی اطلاعات در دیتا لاگر ها بر اساس نیاز مشتری متفاوت است. گاهی اوقات اطلاعات دیتالاگر اطلاعات خام را مخابره می کند و در رایانه عملیات تبدیل صورت می پذیرد ، گاهی اطلاعات رقمی در دیتالاگر محاسبه و سپس ارسال می شود و گاهی نیز اطلاعات در دیتالاگر ذخیره می شود و در زمانهای مشخصی برای رایانه ارسال می شود ، در برخی از دیتالاگر ها نیز اطلاعات صرفا ذخیره می شوند و کاربر با استفاده از رابط های خود دیتالاگر می تواند داده ها را مرور نماید.

دیتالاگر ها یا داده نگار ها می توانند داده ها را به صورت 24 ساعته از سنسور ها جمع آوری و ثبت نمایند. از این داده ها می توان برای کنترل و مرور فرآیند ها استفاده نمود. امروزه دیتالاگر ها در صنایع مختلف کاربرد های فراوانی دارند. دیتالاگر ها بر اساس شرایط کاری و تکنولوژی ساخت ، کیفیت و طول عمر متغیری دارند. معمولا دیتالاگر های حرفه ای دارای درصد خطای بسیار کم و طول عمر چند ساله هستند. داده نگار یا دیتالاگر به مهندسین و متخصصان اچازه می دهد تا شرایط را کاملا تحت نظر بگیرند و کوچکترین تغییرات نیز از دید آنها پنهان نماند ، این در حالیست که دیگر نیازی به صرف وقت زیاد برای جمع آوری و بررسی داده ها ندارند و این عملیات می تواند طی چند کلیک در چند ثانیه صورت پذیرد.

دیتالاگر ها می توانند به روش های متعددی اطلاعات را تبادل نمایند که از بارزترین آنها می توان به Can Bus, Mod Bus,RS-485,RS232,USB,Ethernet LAN,Wifi,Bluetooth اشاره نمود. هر کدام از روش های نامبرده شده در مقایسه با سایرین مزایا و معایب خود را داراست که با توجه به نیاز مشتری و محل نصب باید از شیوه ی مناسب بهره جست تا دیتالاگر بیشترین بازدهی را داشته باشد.

دیتا لاگر ها دارای یک پارامتر به عنوان نرخ نمونه برداری یا Sample Rate هستند که فرکانس یا تعداد نمونه های گرفته شده توسط دستگاه در واحد زمان را نشان می دهد. به عنوان  مثال در صورتی که دیتالاگری دارای نرخ نمونه برداری 10 نمونه بر ثانیه یا 10 هرتز باشد به این معنیست که دستگاه هر 100 میلی ثانیه یکبار اطلاعات را نمونه برداری و ثبت می نماید.

دیتالاگر ها ممکن است دارای سنسور ( حسگر ) داخلی یا خارجی باشند. ممکن است یک دیتالاگر فقط از یک سنسور خاص یا یک خانواده از سنسور های مشابه پشتیبانی نماید.

برخی از کاربرد های دیتالاگر : 

• • ثبت داده های هواشناسی مانند دما ، رطوبت ، سرعت باد ، جهت باد ، تابش خورشید در ایستگاه های هواشناسی
  • ثبت داده های مربوط به سطح و دمای مایعات درون مخازن بزرگ (دیتالاگر سطح مخازن )
  • ثبت داده های مربوط به فشار و دمای سیالات درون لوله ها ( دیتالاگر فشار و دما )
  • ثبت دمای کوره ها ( دیتالاگر دما )
  • ثبت دما در چرخه توزیع مواد فاسد شدنی حساس ( دیتالاگر دما )
  • ثبت داده های جغرافیایی ناوگان های حمل و نقل ( دیتالاگر موقعیت جغرافیایی بر اساس GPS )
  • ثبت ولتاژ ، جریان و .. مصرف کننده های الکتریکی ( دیتالاگر میزان مصرف )
  • ثبت ولتاژ شبکه برق ( دیتالاگر برق )
  • ثبت میزان غلظت گاز های موجود در هوا در کارخانجات مواد شیمیایی ( دیتالاگر غلظت گاز )
  • ثبت دما و روبت در سالن های تولید قارچ ، مرغداری ها ، گاوداری ها ، گلخانه ها ، سردخانه ها ، انبار ها ( دیتا لاگر دما و رطوبت )
  • ثبت شدت صوت در مکان های دارای آلودگی صوتی ( صوت سنج یا دیتالاگر صوت ).